به گزارش مشرق، «مسعود کرباسیان» وزیر امور اقتصادی و دارایی در سال ۹۷ با اشاره به برنامه‌های وزارتخانه متبوعش در رابطه با برنامه‌های مالیاتی گفته است: این وزارتخانه تلاش می‌کند طی سال جاری الگوی سامانه جامع هوشمند گمرکی را به بخش‌های دیگر مانند مالیات نیز تعمیم دهد.

بیشتر بخوانید:

اظهارات وزیر اقتصاد درباره طرح مالیاتی کشور

وی در بخش دیگری گفته است: در زمان اجرای طرح سامانه جامع گمرکی با توجه به آشنایی کمتر اقتصادی کشور با این ساختار برخی مقاومت‌ها صورت می‌گرفت ولی رویکرد ما در گمرک این بود که با در نظر داشتن مصالح اقتصاد کشور به سمت اجرای این ایده حرکت کنیم.

کرباسیان یادآور شد: خوشبختانه این سامانه توسط نیروهای جوان، کاردان، متخصص و بادانش داخلی طراحی شد و این گروه جوان همگی دانش‌آموخته دانشگاه تهران بودند و با رقمی کمتر از ۱۰ درصد قیمت برآوردشده توسط متخصصان خارجی، سامانه طراحی و اجرا شد.

 پایانی بر نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی شرکت فرانسوی؟

آیا تغییر و تحولات در نظام مالیات ستانی کلید می‌خورد؟ اظهارات وزیر در سال ۹۷ علاوه بر اینکه چشم انداز یک سال کاری را بیان می‌کند نشان دهنده عزم راسخ برای تحول در نظام مالیاتی است. سال‌هاست که یکی از اجزای طرح جامع مالیاتی، نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی شرکت ظاهرا فرانسوی بول بوده که در حال حاضر توسط نمایندگان داخلی آنها هندل می‌شود و تاکنون میلیاردها تومان برای آن هزینه شده است. و البته همواره صرف این حجم از اعتبار درباره این سامانه مورد سوال و ابهام بوده است.

اینکه چه رابطه‌ای میان صرفه اقتصادی به لحاظ هزینه‌کرد برای سیستم خارجی و خروجی آن بوده، آمار و اطلاعی در دست نیست، اما شواهد و رویکردهای کنونی نشان می‌دهد با گذشت بیش از ۱۰ سال از شروع استفاده از این نرم‌افزار خارجی همچنان نیازها و اطلاعات و امکانات مدیریتی و محاسبات هوشمند و مکانیزه در تمامی فرایندها وجود نداشته و یا انتظارات را برآورده نکرده و ظاهرا نتوانسته بر فرایندهای دستی فائق آید.

از اظهارات وزیر اقتصاد اینگونه می‌توان برداشت کرد که نرم افزار خارجی شرکت بول فرانسه به عنوان سیستم نرم افزاری بستر امور فرآیندهای مالیاتی همچنان با مشکلاتی روبرو بوده و آماده نیست.

 طرح جامع مالیاتی از سال ۸۹ وارد فاز اجرایی شد و یک بخش آن عملیاتی کردن نرم افزار یکپارچه در محیط پایلوت و پس از آن در سطح ملی بود. طبق چشم انداز و اهداف ترسیمی این سامانه باید از پایلوت در برخی مراکز، در سطح ملی کلید بخورد اما در حال حاضر به دلیل خودداری از اطلاع رسانی مجموعه مالیاتی آینده طرح با ابهام و اما و اگر روبرو است.

 کدام فرایندهای مالیاتی مکانیزه نیست

یکی از محورها و پایه اصلی طرح جامع مالیاتی نرم افزار ذکرشده بوده که طبق اهداف ایجاد، توسعه و تکمیل در بخش‌های مالیات را برعهده خواهد داشت. ورود به رویه‌های اجرایی از قبیل ثبت نام، ارائه اظهارنامه‌، پرداخت مالیات، رسیدگی، مطالبه، وصول مالیات، ثبت اعتراضات مودیان و ابلاغ اوراق مالیاتی و ادارات امور مالیاتی ذی صلاح را برای انجام موارد فوق تعیین و اعلام می‌کند. 

در حال حاضر به غیر از ثبت نام،‌ ارائه اظهارنامه و پرداخت‌ مالیات که فرایند اجرایی ان پیچیدگی خاصی ندارد به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و جزئیات از عملکرد فرایندهای دیگر گفته شده در دست نیست.

 جسارت تغییر و نه به شرایط موجود

پازل ابهامات پیش روی نرم افزاری خارجی سازمان مالیاتی در حالی مطرح است که نشان می‌دهد ناکارآمدی، نبود بهره وری و راندمان بالا و مطلوبیتی از نگاه وزیر اقتصاد نداشته که دانش بومی استفاده شده در گمرک را ترجیح می‌دهد. والا چه معنا دارد نرم افزاری که تاکنون میلیاردها تومان برای آن هزینه شده اکنون با اما و اگر روبرو باشد. شنیده‌های غیر رسمی نیز نشان می‌دهد کرباسیان در بدو ورود به وزارت اقتصاد قصد تغییر در سامانه مالیات ستانی را داشت که با واکنش‌ها و مقاومت برخی مدیران و ذی نفعان روبرو شد.

 نبود اطلاعات پاشنه آشیل مالیات

نکته دیگر کاهش درآمد مالیات‌های مستقیم است که علاوه بر رکود حاکم بر اقتصاد و بنگاه‌های اقتصادی نشان از تکمیل نشدن پازل و حلقه دریافت اطلاعات واقعی از طریق ماده ۱۶۹ مکرر است. پیشتر نیز نادر جنتی معاون مالیات‌های مستقیم سازمان امور مالیاتی گفته بود اکثر شرکت‌های دولتی سال ۹۶ زیان ثبت کرده‌اند که حکایت از کاهش وصولی‌های این بخش دارد.

 ابهامات امنیتی اطلاعاتی نرم افزار مالیاتی پابرجاست؟

مسئله حائز اهمیت دیگر تهدید بالقوه نرم افزار یکپارچه مالیاتی است که  فضا را برای درز یا فروش اطلاعات نظام مالیاتی هموار می‌کند. آیا اهداف نظام ملی مدیریت امنیت و تبادل اطلاعات کشور (سند افتا) برای سامانه مالیاتی رعایت شده است؟ آیا مرکز مدیریت راهبردی افتا، نرم افزار موسوم به ERIS را تایید کرده است؟ 

سامانه نرم افزار یکپارچه مالیاتی eris که دیتا و اطلاعات مودیان مالیاتی و منشا اطلاعات اقتصادی و جریان نظام معاملات و حتی تحلیل بخش تکنیکال را برعهده دارد آیا می‌تواند مورد تایید باشد؟ چه تضمینی وجود دارد که از طریق درز اطلاعات، منشای برای تحریم‌های جدید علیه کشور نباشد؟

 اما و اگرهای درآمدهای مالیاتی 

عملکرد درآمد مالیاتی تا پایان دی‌ماه سال ۹۶ نشان می‌دهد وصول این درآمدها با کسری ۱۴ هزار میلیارد تومانی نسبت به رقم مصوب قانون بودجه همراه بوده و تاکنون نیز جزئیاتی از درآمد ۱۲ ماهه سال حتی توسط وزیر اقتصاد منتشر نشده است. پیش‌بینی کارشناسان تحقق ۸۵ تا ۹۲ درصدی درآمدهای مالیاتی را در سال ۹۶ نوید می‌دهد.

همچنین باید اذعان داشت حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان درآمد مالیات ارزش افزوده توسط گمرک هنگام واردات کالاها وصول شده و عملاً سازمان امور مالیاتی نقشی در آن ندارد.